KG.TYUP.NET

Тургунбай Садыков өзүнүн чыгармачылыгында эки доордун - советтик жана суверендүү Манасчы Саякбай Каралаевдин портрети” (1965) ж.б.

1970-1980-жылдары портрет жанрына көбүрөөк кайрылып, Кыргызстандын белгилүү коомдук ишмерлеринин, маданият жана искусство кызматкерлеринин, окумуштуулардын образдарын таштан чегип же бронзага куюп түбөлүккө калтырды. Алардын арасында Ч. Айтматовдун, О. Султановдун, Д. Куюкованын, М. Рыскуловдун, У. Салиеванын, З. Кайназарованын, М. Адышевдин, К. Орозовдун, М. Миррахимовдун, М. Мамакеевдин, К. Акиевдин, Т. Касымбековдун, Т. Сыдыкбековдун, У. Асановдун жана башка көптөгөн тарыхый инсандардын портреттик бюсттары бар.

Тургунбай Садыковдун монументалдык иштери менен катар жаралган станоктук жумуштарын карап жатып, алардан белгилүү монументтеринин, эстеликтеринин негизделишине түрткү болгон монументалдык образдарды байкаса болот. Монументалдык айкел искусствосу белгилүү болгондой эле кеңири жана терең ой-жүгүртүүнүн, чоң идеялардын, маанилүү сюжеттердин искусствосу. Бул сапаттардан тышкары айкелчи чыгарммасын айлана -чөйрөгө, архитектуралык формаларга жана жаратылышка ылайыкташтырууну да жакшы билүүсү зарыл. Ушул өзгөчө сапаттардын баары Тургунбай Садыковго тиешелүү экендигин тарыхтын сынынан өткөн чыгармалар – “Революция каармандарына”, “Манас”, “Жеңиш”, “Эл Куту” жана башка көптөгөн эстеликтер тастыктап турат.

Жалпысынан алганда айкелчинин кызыккан темаларынын диапозону өтө кеңири. Анын чыгармачылыгында портрет, тематикалык жанрлар, эстиликтер, монументтер, айкелдик-архитектуралык ансамбльдар, статуялар ар-кыл материалдарда чыгарылган. Ал айкелчилике тиешелүү болгон ар бир материалды жакшы өздөштүрүп, алардын табигый өзгөчөлүктөрүнө жараша композицияларды жаратат. Т. Садыковун чыгармачылыгындагы баса белгилей турган нерсе, бул анын жогорку интеллегенциянын өкүлү же жумушчу, жөнөкөкөй кызматкер же искусство адамы болобу, арасынан өтө ишмер, эмгекчил, руханий дүйнөсү бай, күчтүү, активдүү инсандардын элесин чагылдырууга умтулгандыгында.

Чыгармачылыгындагы жетишкендиктери менен катар эле коомдук ишмерлигинин ийгиликтерин айта кетүү абзел. 1968-1987 –жылдары Кыргыз сүрөтчүлөр союзунун төрагасы, СССР сүрөтчүлөр союзунун секретары, 1987-жылдан баштап Кыргыз ССРини маданият фондусунун башкармалыгынын төрагасы, 1984-жылдан баштап эл аралык айкел сисмпозиумдарыныын уюштуруучусу болгон. Мындан тышкары Кыргызстандын келечеги үчүн зор мааниге ээ болгон, уникалдуу үзгүлтүксүз билим берүү системасы бар Улуттук көркөм сүрөт Академиясынын негиздөөчүсү (1991ж.) жана президенти болуп эсептелет.

Искусство таануучу Кутуева А. Э.