Такым аңдыйт
Айрым убактарда "Итче эле такым андып журет" - дейбиз. Соз төркүнү итке байланышат. Ит адамдын эң бир жан-жолдошу болуптур. Мындай баамдасаң, ит - чын эле, акылдуу ай-бан. Жашоо-тиричиликтери адамзат менен байланышкандыктан ал ошол уй үчүн ак кызмат аткарат.
Чыгышта "Катын жапа, ит опо" - деген макал айтылат. Анткени ит адамдын көзү менен тең айланат. Бирөөгө "Айт" десең, атыры-лып бир тиет. Бироо менен урушуп атсаң, кадимкидей сага болушуп, каршылашкан адамынды жара тартып коюуга дейре барат. Ит уй кай-тарат, түнү бою үрүп чыгат. Ал "короочу ит" деп айтылат. Кирди-чыкты адамдарга ит караш, ууру караш бар. Кандай адам, ал сокур сезиминде туят. Кирип кайра чыгып бараткан адамды байкатпай барып, такымдан бурдап алат. "Такым андуу" - отмо мааниде айтылат. Бул терс, кара ниеттин биреелердун артынан андуу жүргүзүүсү Көргөндүн сүйлөгөн сөзүнө конок бербөөсү, сөздөн кыйкым таап, торой берүүсү. Өзүн кыйын сезүүсү, т.а. бул сөз кекээр, жактырбоо маани-синде колдонулат. Аны кыргыздар "сен карасанатайсың", "сен арам-засың", "баскан-турганың арам" -дештин ордуна кичине маданият-туураак түшүндүрүүсү.
- Ырым кылып алуу
- "Кардын башын кар жутат, кандын башын кан жутат"
- Бөрү (ууру) тойгончо жеп, өлгөнчө карганат
- Белги ыры
- Эркектердин ит кыялы