KG.TYUP.NET

Баардык жигит кыз тандайт, бактылуу жигит уз тандайт.
Баары (бардыгы) бирөө үчүн, бирөө баары (бардыгы) үчүн.
Баары шумдук баладан чыгат.
Баары эле пайда дейт, зыянды кандай шордуу көрөт?
Баарына бар назир.
Баарынан — нан улук.

Баарынан өкүнүч жаман.
Баарынан качып кутулат, өлүмдөн качып кутула албайт.
Баарынан нан улук.
Баатыр — баатырды көзүнөн тааныйт, чечен —
чеченди сөзүнөн тааныйт.
Баатыр — бир октук, бай бир жуттук.
Баатыр — маңдайлаш, чечен — тандайлаш.
Баатыр — орток, кут — жалгыз.
Баатыр — согушта, акыл —ачуу келгенде, дос —
зарылдыкта сыналат.
Баатыр (барман) табат, батман ичетБаатырга таяк
да жаракБаатырдыкка даба жок.
Баатыр (эр жигит, жакшы) өлсө бир өлөт. Коркок
(эселек, жаман) өлсө миң өлөт.
Баатыр баатыр эмес, мал баккан баатыр.
Баатыр бир өлөт, коркок миң өлөт.
Баатыр болмок — маңдайдан, чечен болмок — таңдайдан.
Баатыр болсоң — душмандан качпа.
Баатыр болсоң — шер бол, коркок болсоң — жер бол.
Баатыр болуп бай болсоң — бүрдөп турган
терексиң, баатыр болуп жок болсоң — үрүп чыккан серексиң.
Баатыр жарасыз болбойт.
Баатыр жол баштайт, чечен сөз баштайт.
Баатыр жоо барында сыйлуу, бий доо барында сыйлуу.
Баатыр жоодо мактанат, коркок үйдө мактанат.
Баатыр жоодо таанылат, чечен доодо таанылат.
Баатыр өлүмү марадан.
Баатыр өлсө аты (наамы) калат, коркок (жанбагар) өлсө неси калат.
Баатыр өлсө да куралын таштабайт.
Баатыр намыс үчүн туулуп, намыс үчүн өлөт.
Баатыр табат, батман жейт.
Баатыр табат, батман ичет.
Баатыр туулса — эл ырысы, жамгыр жааса — жер ырысы.
Баатыр чөлдө өлбөйт, балык көлдө өлбөйт.
Баатыр чын айтат, коркок калп айтат.
Баатыр элден өсөт, акмак элден безет.
Баатыр элден чыгат, байлык жерден чыгат.
Баатырга (эрге) да жан керек, бакырга да жан керек.
Баатырга да жан керек, каапырга да жан керек.
Баатырга таяк да жарак.
Баатырга тийген жары эрте тул болот.
Баатырды — жоону жеңгенден кийин макта,
тамакты бойго сиңгенден кийин макта.
Баатырды көрсөң кыдыр тут, букара көрсөң кадыр тут.
Баатырдык билекте эмес, жүрөктө.
Баатырдыкка даба жок.
Баатырдын (эрдин, жакшынын) атын (даңкын)
алыстан ук, (эрдин өзүн көрбө, даңкын ук), жанына барсаң бир киши.
Баатырдын алдынан түлкү чыкса кылактап — олжо
болот, аял чыкса булактап — жолтоо болот.
Баатырдын атын алыстан ук, жанына барсаң бир киши.

Баатырдын баш ийгени — өлгөнү.
Баатырдын жоодон өлгөнү — элине шыпаа.
Баатырдын өзү өлсө да, сөзү өлбөйт.
Баатырдын өмүрү кыска, даңкы узун.
Баатырдын көркү — маңдайда, чечендин көркү — таңдайда.
Баатырдын көркү— эрдикте
Баатырлар маңдайлашып, чечендер таңдайлашып.
Баатырсынган жигитти жоо келгенде көрөбүз.
Багы ачыктын маңдайы жарык.
Багы бар, багы барга дагы бар, багы жок, багы
жокко дагы жок.
Багы бардын ташы да өйдө кулайт.
Багы башынан качкандан адам да качат.
Багы жокко дагы (баары) жок.
Багыштын богун жеген ит кутурат.
Багыштын кызы баймалуу (кийиз өтүктүү), багалеги саймалуу.
Бадалдуу жерде сайгак көп, балалуу үйдө айгак көп.
Бадачы сайгактан коркот.
Бадыша кудаа эмес, кудадан жудаа эмес.
Бажа бажаны көргөндө башы кычышат, балдыз
жездени көргөндө төшү кычышат.
Бажа бажаны көрсө башы кычышат.
Базар — бай, барган — кедей.
Базар барга — таттуу, жокко — ачуу.
Базар барга — таттуу, жокко — ачууБазардын
алысы жок сатаары болсо, падышанын калысы
жок таажысы болсо.
Базар ичи байыбайт.
Базар көркү — бакал, эр көркү — сакал.
Базарга бар, бактыңан көр.
Базарга барат Карыбай, жатып келет жарым аи.
Базарда баары бар, издегенди таба албайсың.
Базарда миң киши бар, ар кими сүйгөнүнө салам берет.
Базардын алысы жок—сатаары болсо, бадышанын
калысы жок — таажысы болсо.
Базарлуу жоо менен байкуш уул кармашат.
Базары жакын байыбайт, калп айткан киши жарыбайт.
Базары жакын байыбайт, соодагер жакыны
жарыбайт, мазары жакын тынбайт.
Базары жакын байыбайт.
Байыркынын жомогу баштаса келер оролу.
Бай — байга куят, сай — сайга куят.
Бай — балпаң, жок — жалтаң.
Бай — барман менен, жок — дарман менен.
Бай баарын киет, жок барын киет.
Бай байбиче куймакта, кул менен күң көмөчтө.
Бай байга куят, суу сайга куят.
Бай байлыгын, кул чарыгын салат.
Бай балтаң, кедей жалтаң.
Бай баласы кубанаар койдон тууган эгизге,
арамзалар көз салаар—жылкыдагы семизге.

Бай баласы сүйлөсө, төө, тайлакты кеп салат.
Чач Тарачтын баласы, устара, кайрак кеп салат.
Бай барман менен, жок дарман менен.
Бай барынча, жок алынча.
Бай билгенди кул билет, айтайын десе эрки жок.
Бай болбогон бай болсо — отоого чөп койбойт, бий
болбогон бий болсо — сүйлөөгө сөз койбойт.
Бай болбогон бай болсо, корубаган жер калбайт.
Бай болбоочу жигитке, өлөсөл мал жолугат. Куу
баш болчу жигитке, туубас катын жолугат.
Бай болгон адам ток болот, мас болгон адам шок болот.
Бай болом деп шашылганың — кедейликке ашыкканың.
Бай болсоң — магдыраба, жарды болсоң — мөгдүрөбө.
Бай болуп көргөн жокмун, байкуш болуп өлгөн жокмун.
Бай болуп көргөнүм жок, жакыр болуп өлгөнүм жок.
Бай болуп көргөнүм жок, жарды болуп өлгөнүм жок.
Бай болуучу жигитке өлбөгөн мал жолугат.
Бай боорун тааныбас, соода жокко карабас.
Бай даңкы менен, кедей күчү менен жашайт.
Бай жандаган кедей оңбос, кербен жандаган малай оңбос.
Бай жарды болсо, үч жылы байлыгын коё бербейт,
жарды бай болсо, үч жылы жардылыгын коё бербейт.
Бай жегени уча менен куймулчак, кедейдики өпкө
менен кекиртек, шыйрак менен шыймылчак.
Бай өлгөн аттын такасын издеп, алты ай жер казыптыр.
Бай караган марыбайт, жалчы жүргөн жарыбайт.
Бай кийсе, "куттуу болсун!" дейт, кедей кийсе, "кайдан алдың?" дейт.
Бай көргөндү мен көрөм, тартайын десем күчүм жок.
Бай мактанса бир жуттук, эр мактанса бир октук.
Бай мактанса табылат, кедей мактанса чабылат.
Бай малын айтат, кедей несин айтат.
Бай малын жейт, кедей жанын жейт, уятсыз арын жейт.
Бай менен байбиче урушса, кул менен күн — куймакта.
Бай менен кедей баш кошпойт.
Бай менен куда болсоң — чиренет, жарды менен куда болсоң — тиленет.
Бай салык салса, кул чарык салат.
Бай сотко барса — барпаңдайт, кедей сотко барса — калтаңдайт.
Бай союуга козу таппай, жардынын жалгыз козусун сураптыр.
Бай тойгонунан ыткытат, кедей ачкасынан ыткытат.
Бай уулунун назары ач, ыймандуу киши андан кач.
Бай —байлашып ыйлоого, бай Тейиттей эл керек.
Байбиченин амалы кырк эшекке жүк.
Байбиченин бардыгы — төөдөй кара сандыгы.
Байбиченин түлкүсү түштө улуйт.
Байга бар дүйнө, жокко тар дүйнө.
Байга жагынам деген жардынын жалгыз эчкиси чыгым болуптур.
Байга жанашсаң, башың торго чалынат,
Бекке жанашсаң, белчеңден азапка батасың.
Байга кийиз мүлк эмес.
Байга күндө майрам, күндө той, кедейге күндө кайгы, күндө ой.
Байгамбар - кудай эмес, кудайдан жуда эмес.

Байгамбар барына азыр (ыраазы), жогуна кайыл.
Байгамбар жашка барганда сууктан кач, ысыкка шаш.
Байге аты — караандашБайталым, жаның үчүн жорголоорсуң.
Байге аты каралдаш (же караандаш).
Байге бербес күлүктүн жүрүшүнөн байкалат, ашык
болгон жигиттин күлүшүнөн байкалат.
Байдан май чыкса, кедейден туз чыгат.
Байдан чай ичкенче, жоктон суу ич, бийден эт жегиче, байкуштан чай ич.
Байдан чай ичкенче, жоктон суу ич.
Байдан эт жегиче, байкуштан чай ич.
Байдасыз билим — жаансыз булут.
Байды байыткан — кулу.
Байды балакет басса, жортуул баштайтБээни балакет басса, кулун таштайт.
Байды кудай урарда — байталын сатып ат кылат,
жакшыны кудай урарда — жакынын сатып жаткылат.
Байды кудай урарда конок келсе жашынат, атты кудай урарда аягынан басынат.
Байды кул десе күлкүсү келет, кулду бай десе, өлгүсү келет.
Байды мактаба, кедейди жектебе.
Байды мээнет чырмаса, ашканага жашынат.
Байды тууп алат, байбичени сатып алат.
Байды чоң сүйлөткөн, короодогу койлору.
Байды ээрчиген жарды өлөт.
Байдыкы барымта, кедейдики сыйрымта.
Байдын ашын байкуш аяйт, байдын ашын Байдөбөт кызганат.
Байдын ашын байкуш аяйт.
Байдын байлыгы кедейдин көз жашынан жаралат.
Байдын башы кычышат, кедейдин курсагы ачышат.
Байдын баянасы жугат, жоктун жоорутмасы жугат.
Байдын иши барман менен, кедейдин иши арман менен.
Байдын казаны тегин жерден кайнабайт,
дасторкону тегин жерден жайнабайт.
Байдын карманары малы, кедейдин карманары жаны.
Байдын катыны өлсө, төшөгү жаңырат, жардынын
катыны өлсө, башы каңгырайт.
Байдын көп малы көзгө көрүнбөйт, кембагалдын
жалгыз эчкиси көрүнөт.
Байдын кулу коломтонун кулу.
Байдын малы кадырлуу, жардынын жаны кадырлуу.
Байдын малын аяба, кете берсин талаага.
Байдын малын аяба, суктун чайын аяба.
Байдын нээти кара — колу ак, кедейдин колу кара —нээти ак.
Байдын тамыры көп, бийдин кулагы көп.
Байдын түбү — уурулук.
Байдын уулу айраның, айраның болбосо, чыгараар эле ойронуң.
Байдын уулу калаада, байкуштун уулу талаада.
Байдын уулу назары ач, ыймандуу киши, андан кач.
Байдын уулу сүйлөсүн, мурду бучук болсо да.
Байкабай туруп баспа, билбей туруп шашпа.
Байкуш эңсейт — байлыкты, карыя эңсейт — жаштыкты.
Байлаганды билсең, чечкенди да бил.
Байлыгың болбосо да баркың болсун.
Байлык — байлык эмес, бирдик — байлык.
Байлык — куушурат, жоктук — бышырат.
Байлык — мурат эмес, жоктук — уят эмес.
Байлык адамды эсиртет, эсирген адамдын кесири көпкө тиет.
Байлык бакыт эмес.
Байлык бирөөнүн маңдайына бүтсө, бирөөнүн таңдайына бүтөт.
Байлык жерде, күч элде.
Байлык өтөт, кедейлик кетет.
Байлык колдун кириндей, бирде келет, бирде кетет, жукса турат, жууса кетет.
Байлык мактантат, кедейлик сактантат.
Байлык менен бийлик колдун кири, жууса кетет, өлсө калат.
Байлык мүлктө эмес — талантта.
Байлык мурат эмес, жоктук уят эмес.
Байлык не дедирбейт, жоктук не жедирбейт.
Байлык эмне дегизбейт, жоктук эмне жегизбейт
Байлыксыз эл болбойт, байгамбарсыз дин болбойт.
Байлыктан көрө биримдик артык.
Байлыктуу — баатыр, байлыксыз — жалтак.
Байлыкты бөлүм түгөтөт, ооруну өлүм түгөтөт.
Байлыкты сүйгөн намысты билбейт.
Байлыкты эл жаратат, басынткан жер каратат.
Байлыкты эмгектен изде, теңдикти күрөштөн изде.
Байлыкты эмгектен, теңдикти күрөштөн изде.
Байлыктын атасы — эмгек, энеси — жер.
Байлыктын баарысы жакшы, барктуусу билим.
Баймын деп, мактанба, жокмун деп, суктанба.
Байтал жүгүрүп (же чаап, же чуркап), байге албайт.
Байтал жүгүрүп байге албайт.
Байтал күлүк баркта жок, катын чечен наркта жок.
Байтал минсе, кул жок, саамал ичсе, кымыз жок.
Байталга күнүң түшсө да, байга күнүң түшпөсүн.
Байталым, жаның үчүн жорголоорсуң.
Байы өлгөн кул дардактайт.
Байы чоңдун кулу чоң.
Байыганда досуң көп, жакырлансаң доочу көп.
Байыдым деп сүйүнбө, ийгилигиңе сүйүн.
Байыркынын жомогу, баштаса келер оролу.
Бак башыңа консо, колуңа тынарың коноор.
Бак карабай кыдыр да даарыбайт.
Бак коноор адамдын уулу эптүү, кызы көрктүү болот.
Бака баштуу эркекке алтын баштуу ургаачы эби менен тең болот.
Бака жеген көлгө кирет, жылан жеген ийинге (чөлгө) кирет.
Бака жеп, көлгө кирди, жылан жеп, ийинге кирди.
Бака майрыгын билбей, жыланды "ийри" дептир
Бака сийсе — көлгө сеп, жамгыр жааса — жерге сеп.
Бака сийсе, көлгө сеп.
Бакага балыр көл жакшыБалыкка терең суу жакшы Жигитке өскөн эл жакшы.
Баканы алтын такка отургузсаң да, баткакты көрсө ыргып түшөт.
Баканын басканын көрсөң, желгенин сурап нетесиң!
Баканын басыгын көрүп, желгенин сураба.
Баканын өзү чөлдө болсо да, көзү көлдө.
Бакасыз көл болбойт, катасыз киши болбойт.
Бакача чардаган, жыланча арбайт.
Бакка келет бир кезек, бакка кезек келгенде
башында булбул куш сайрайт.
Баккан ээси жарашса, кара күчүк сак болот.
Баккан ээси жарашса, күйпүл күчүк сак болот.
Алган эри жарашса, кара катын ак болот.
Баккан ээсине жараша малы семиз, төлү эгиз.
Бакпаганды балам дебе, келбегенди өзүм дебе.
Бакпаганды балам дебе.
Бакпай балааңдан, жаппай жалааңдан сакта,
Бакпаса мал кетет, карабаса катын кетет.
Бактың ашкан убакта карганы салсаң каз алат.
Бактың ашкан убакта, карганы (жапалак) салсаң
каз алатБактың качкан убакта, шумкар салсаң аз алат.
Бактың качкан убакта шумкарды салсаң аз алат.
Бактылуу — эмгегинде зор,
бактысыз — ооруда, кор.
Бактылуу адам кааласа, муз үстүндө от жанаар,
бактысыз адам кааласа, кургак үйдөн суу чыгаар.
Бактылуу аталган байда да арман болот.
Бактылуу болмок мүнөздөн, баатыр болуу күрөштөн.
Бактылуу болом десең, башкага көз артпа.
Бактылуу болуш мүнөздөн, баатыр болуш күрөштөн.
Бактылуу менен байлашпа, таалайлуу менен талашпа
Бактылуу эмгегинде зор.
Бактылууга эки дос келет, бактысызга эки ууру келет.
Бактылууну бак карайт да, кыдыр даарыйт.
Бактылуунуку маңдайга жазылуу.
Бакгылуунун касы өлөт, бактысыздын досу өлөт.
Бактысы ачылар жерине кыз ыйлап барат.
Бактысы жоктун эгерим сөзү эм болбойт.
Бактысыз жокко көнөт, барга көнбөйт.
Бактысыз таалайынан көрөт.
Бактысыздык өзүңдөн, багынбайт ага түшүнгөн.
Бакча баксаң — макта, акча тапсаң — сакта.
Бакшы багамын дейт, төшүңө тумар тагамын дейт.
Бакшы жакшы болобу, жакшы бакшы болобу.
Бакылдаган (бак —бак эткен) текени, суу кечкенде
көрөбүз. Шакылдаган катынды, кыз бергенде
көрөрбүз. Такылдаган (так —так эткен) келинди,
үй чечкенде (эл көчкөндө) көрөрбүз.
Бакылдаган (кээде бапылдаган) текени суу
кечкенде көрөрбүз, шакылдаган келинди (же
такылдаган катынды) үй чечкенде көрөрбүз,
менменсинген жигитти жоо келгенде көрөрбүз,
чеченсинген жигитти доо келгенде көрөрбүз.
Бакылдаган текени суу кечкенде көрөрмүн,

такылдаган катынды үй чечкенде көрөрмүн.
Бакылдын багы көгөрбөйт, көгөрсө да көбөйбөйт.
Бакыр алдуу. кой шыйрактуу.
Бакыр болсоң, макмал кий.
Бакыр киши паанада, сокур киши шоолада.
Бакыргандан коркпо, тымысындан корк,
Бакыргандын баары эле баатыр эмес,
балкайгандын баары эле балбан эмес.
Бакырчаак төөнүн бары ийги.
Бакыт деген сымап, кырсык деген уйгак.
Бакыт деген тоголок, аны токтотууга эп керек,
мээнет деген жалпак аны көтөрүүгө күч керек.
Бакыт жерде, эринбей эңкейип ал.
Бакыт кетсе намыяны кошо кетет.
Бакыт менен кайгы үзөңгүлөш.
Бакыт оросо, дос торойт.
Бакыт сандыкта, ачкычы асманда.
Бакыт эмгектен жаралат.
Бала — баладай, башы көзү чарадай.
Бала — биздики, акылы — өзүнүкү.
Бала адамдын канаты.
Бала баккандыкы.
Бала бар үйдө калп сүйлөбө.
Бала билет, билбесе неге күлөт.
Бала боор эт менен тең.
Бала жакшысы атанын даңкы, кыз жакшысы
эненин даңкы.
Бала жетиге чыкканча жерден таяк жейт.
Бала калса — мал табат, катын калса — бай табат.
Бала калса мал (эл) табат, катын калса бай (эр)
табат. Чымын жаның чыркырап, кайда барып жай табат.
Бала калса эл табат, катын калса эр табат.
Бала күлкүгө тойбойт, жалкоо уйкуга тойбойт.
Бала көргөнүн кылат, көсөө түрткөнүн кылат.
Бала оюнга тойбойт, жалкоо уйкуга тойбойт.
Бала оюнга тойбос, жаман уктаганын койбос.
Бала падышадан кудуреттүү.
Бала суу төксө, андан чоң тайып жыгылар.
Бала тапкандыкы эмес, баккандыкы.
Бала таттууга өч.
Бала чуркаса, чалдын буту зыркырайт.
Бала ыйлабай эмчек кайда?
Бала ыйламайынча эмчек жок.
Бала ыйламайынча эмчек кайда. (Ыйлабаган балага — эмчек жок).
Бала ыйламайынча эмчек кайда?
Бала, баланын иши чала.
Бала, баланын кылган иши чалаБала боор эт менен тең.
Балаадан — машаяк да качыптыр.
Балаадан машайык качыптыр.
Балага — атасы сынчы. (Ата балага сынчы).
Балага ойлоп айтсаң угат, ойлобой айтсаң отко жыгат.

Баладан да пайгамбардык сөз чыгат.
Балаң жакшы болсо өргө чыгарат, балаң жаман болсо, көргө тыгат.
Балаң мыкты болсо даңкың.
Балаң пайдалуу болсо, аштыгың айдалуу. Катының жакшы болсо, малың байлануу.
Балаңдан бөлүп кутуласың, небереңден өлүп кутуласың.
Балаңды жашынан тарбияла.
Балаңды элиң мактаса, андан ашкан бакыт жок.
Балакет — аяк астында.
Балакет кылбаган балакетке жолукпайт
Балалуу болбогон, — кубанганды көрбөгөн
(билбеген), баласы өлбөгөн — күйүттү көрбөгөн (билбеген).
Балалуу үй — базар, баласыз үй — мазар.
Балалуу үй — бактылуу үй.
Балалуу үй — гүлүстөн, баласыз үй — көрүстөн.
Балалуу үй — күлкүнүн куту, баласыз үй — кубанычтын жуту.
Балалуу үй — падышалуу үй.
Балалуу үйгө (дө) бакьгг үйүр (бар).
Балалуу үйдө — сыр жок, оорулуу үйдө — ыр жок.
Балалуу өрдөк талпынса, балалары чуу болот.
Баласыз өрдөк талпынса, жез канаты куу болот.
Балалуу каргага бок артпайт.
Балалуу каргага бок тийбейт (артпайт).
Балалуунун багы бар, баласыздын жүрөгүндө муңу бар.
Балалуунун баласын алганча, колунан ишин ал.
Балалуунун бели тынат, баласыздын бели сынат.
Балалык — падышалык, карылык — катуулук.
Балалык кишиге эки келет, бири жашында бири карыганда.
Балалык кишиге эки келет: бири карыганда, бири жашында.
Балалыктын өмүрү сууда.
"Балам бар" деп мактанба, топто бирөө жок болсо,
"атам бар" деп мактанба, атаң санда жок болсо.
"Балам бар" деп, мактанба, топто бирөө жок болсо.
Балам, балалуу болгондо билерсиң.
Баланы — жашынан, катынды — башынан.
Баланы бак, жоону чап.
Баланы жакшылыкка жетелеп жанаштыр,
жамандыктан кубалап адаштыр.
Баланы кебезге ороп бага албайсың.
Баланы мээнет чырмаса, саргара түшүп таз болот.
Баланы тарбиялоо — ташты кемиргенге тете.
Баланы таяк менен урба, сөз менен ур.
Баланы таяк менен эмес, акыл менен тарбияла.
Баланы чыйрак өстүр, жоодо сына.
Баланы—жашынан, катынды— башынан.
Баланын балакайы да бар, калакайы да бар.
Баланын бары да балаа, жогу да балаа.
Баланын жогу да балээ, бары да балээ.
Баланын үйү — бапанын алачыгы.
Баланын үйү, бапанын алачыгы эмес.
Баланын өзүн төрөйт, кыял —жоругун (кошо) төрөбөйт.
Баланын сегизинде тиши түшөт, сексенинде эрдин эрге иши түшөт.

Баланын тарбиясы жашынан,
Баланын тентек болмогу үйүнөн, эрдин тентек болмогу бийинен.
Баланын тентек болмогу үйүнөн.
Баланын тентек болушу үйдөн, таалим — тарбиядан.
Баланын тили "апа" деп чыкса да, атанын тарбиясын алат.
Баланын туулганына кубанба (же сүйүнбө), тураарына кубан (же сүйүн).
Баланын ырайына жараша ат кой.
Балапандарды күзүндө санайт.
Баласы баатырдын, атасы ардактуу.
Баласы жоктун — ырысы жок.
Баласыз — бир азап, балалуу — миң азап.
Баласыз үй — бактысыз.
Балбан (күчтүү) менен күрөшпө, түптүү менен
тирешпе, шамал менен жарышпа.
Балбан менен күрөшпө, түптүү менен тирешпе,
шамал менен жарышпа.
Балдар эмне дедирбейт, ачкалык эмне жедирбейт.
Балдардын буламыгын жеп койду деп, акмак аялын күнөөлөйт.
Балдарыбыз — биздин келечегибиз.
Балды сүйсөң, аарынын ачуусуна чыда.
Балдыз күйөөнүн кулагын чоет, жылкычы ышкырып коет.
Балдыздары келгенде, күйөөнүн чери жазылат.
Балкачынын миң урганы — барсканчынын бир урганы.
Балта көтөргүчө дөңгөч дем алат.
Балта көтөргөнчө, дөңгөч эс алат.
Балталууга отун жокпу, байталдууга катын жокпу.
Балтасыз бай болбойт, калтасыз кайырчы болбойт.
Балтасын сууга түшүргөн орустай болуп.
Балчы менен төлгөчүдөн, өз аялың артык айтат.
Балык башынан сасыйт (чирийт).
Балык жеген багышпайт, пейили кеткен бекишпейт.
Балык жеген байыбайт, бейли кеткен беришпейт.
Балык иримчил, кары ырымчыл, жаман арызчыл.
Балык көлдө өлбөйт, баатыр чөлдө өлбөйт.
Балык менен акындын, ойноок мүнөзү окшош.
Балыкка тил, дөңгөчкө жан киргизгенди сыйкырчы дейт.
Балыкты сууга салып коркутпа.
Балыктын өз майы менен өзүн эмде.
Балыктын өмүрү сууда.
Балыктын күнү - көл менен, жигиттин күнү — эл менен.
Балыктын суусуз күнү жок, "Күнүм жок" дешке үнү жок.
Балыктын тирилиги суу менен, эрдин тирилиги элменен.
Балыктын тиричилиги суу менен.
Балыкчыны балыкчы, алыстан тааныйт.
Балыкчынын аты чөлдөп өлөт.
Балырлуу жерде бака бар, тулпар атта така бар.
Балээ кетсе, бакыт келет.
Бар — балтаң, жок — калтаң.
Бар — барын айтат, жок — зарын айтат.
Бар — батаң, жок — катаң.
Бар — шаттантат, жок — какшантат.
Бар барын жейт, уятсыз арын жейт.
Бар болбой малың чачылбайт, жок болбой жолуң
ачылбайтБашыңа мүшкүл иш түшпөй, малың арзан сатылбайт.
Бар болсо — айымчылык, жок болсо — кайырчылык.
Бар болсо — көрө албайт, жок болсо — бере албайт.
Бар болсо — ташыба, жок болсо — шашпа.
Бар болсо бакмагы кыйын, жок болсо тапмагы кыйын.
Бар болсо — чачпа, жок болсо — шашпа.
Бар болсо, айымчылык, жок болсо, кайырчылык.
Бар карындаш батууда болгончо, жок карындаш
жолдо болсун. (Жок карындаш жолдо болгончо,
бар карындаш батууда болсочу).
Бар карындаш батууда болсун, жок карындаш жолдо болбосун.
Бар качаган кутулбас, жок качаган тутулбас.
Бар мактанса табылаар, жок мактанса чабылаар.
Бар не дедирбейт, жок не жедирбейт.
Бар окшотот, жок какшытат.
"Бар" таттуу сөз, "жок"— ачуу сөз.
Бара турган жериңе какырба да түкүрбө.
Бараар жери жоктун, басаар тоосу жок, барбага
жерде жыргал көп, барсаң аны таппайсың.
Баракелде көзөлүм, чаап алган өз элин.
Барбаган жери жоктун, баспаган жолу жок,
кечпеген суусу жоктун, ашпаган ашуусу жок.
Барбаймын десе эрки жок, башына тиет керки чот.
Барга — бар, жокко — жок.
Барга — майрам, жокко — ойрон.
Барга бар дүйнө, кедейге кем дүйнө.
Барга канаат, жокко сабыр.
Барга көппө, жокко чөкпө.
Барга майрам, жокко ойрон.
Барга мактанба, жокко кайгырба.
Барган жериң от болсун, балакети жок болсун.
Барда аябаган жокко тойбойт.
Бардар киши байлыкка мас, акылга пас, кедей
киши акылга мас, байлыкка кас.
Бардар менен дос болсоң, каалаганың аласың,
жаман менен дос болсоң, кара өзгөй — доого каласың.
Барды аябаган, жокко тойбойт.
Барды аяган, жокко тойбойт.
Барды көрө албайт, жокко бере албайт.
Барды сурабайт, жокту тилебейтБармак басты, көз кысты.
Бардыгын турмуш өзгөртөт, байкагын өмүр, күч кетет.
Бардык жарашып турат, жоктук талашып турат
Бардын акыры — ада, алп акыры — кор.
Бардын иши барман менен, жоктун иши арман менен.
Бардын малын чачам, жоктун уятын ачам.
Баркыңды билбегенге барба.
Бармак басты, көз кысты.
Барса — базар, келсе — кербен.

Барчылык — жарашып турат, жокчулук — талашып турат.
Барыктаса, башка чыгат.
Барына шүгүр, жогуна тобо.
Баскандан эринген, бир кезекте жүгүрөөр.
Баскандан эринсең жүгүрөрсүң.
Басмайылдын батканын ээси билбей ат билет, эр
жигиттин кадырын агайын билбей жат билет.
Баспаган атка "чу" деген сөз дем берет.
Баспас ат, өтпөгөн бычак эрди тез карытат.
Баспас ат, өтпөс бычак эрди тез карытат.
Бассаң бутуңа этият бол, сүйлөсөң тилиңе сак бол.
Бастырган - бараар, чапкан калаар.
Бастырганды билбеген жолду бузат, башкарганды билбеген элди бузат.
Басыгын бузган ат аксайт, алкымын бузган эр аксайт.
Бата менен эр көгөрөт, жамгыр менен жер көгөрөт.
Батар күндүн атар таңы бар.
Батмандап кирген оору маскалдап чыгат.
Бахылдын (сараңдын) багы көгөрбөйт, көгөрсө да, көбөйбөйт.
Баш — акыл үчүн, акылман — эл үчүн.
Баш — акылдын кабы, көз — жандын айнеги
Баш айрылса — бөрк ичинде, кол сынса — жең ичинде.
Баш айрылса (жарылса) бөрк ичинде (алдында), кол сынса, жең ичинде.
Баш айрылса, бөрк ичинде.
Баш— акыл үчүн, акылман — эл үчүн.
Баш аман (соо) болсо — бөрк табылат.
Баш аманда мал таттуу, баш ооруса жан таттуу.
Баш болуу оңой, баштап кетүү кыйын.
Баш жарылса — бөрк ичинде, кол сынса — жең ичинде.
Баш иштебесе бутка күч келет.
Баш иштебесе, бутка күч.
Баш канжыгада, кан — көөкөрдө.
Баш кесүү (же кесмек) бар, тил кесүү (же кесмек) жок.
Баш көбөйсө — ырыс, кас көбөйсө — уруш.
Баш көйрөң — тузчу, орто көйрөң — отунчу,
аяккы көйрөң — уйчу.
Баш куйрукту күтпөйт.
Баш мээси менен, мал ээси менен.
Баш соо болсо, бөрк табылат.
Баш экөө бөлбөй, мал экөө болбойт.
Баш эсен болсо, топу табылат.
Башка бирөө менен дешпе, дешсең башканы аралаштырып жешпе.
Башка жерден көк асманды көргөнчө, өз жериңде кара булутту көр.
Башка иш тушсө, байтал жорго болот, мата торко болот.
Башка келген балаага, кулак —мурун садага.
Башка келгенде — көз көрөр.
Башка келсе (же чапса), байтал жорго болот, мата торко болот.
Башка түшкөндү көз көрөөр.
Башка түшсө — байтал жорго болот.
Башка түшсө, бала да көнөт.
Башка элге барып султан болгуча, өз элиңде ултан бол.
Башкага жасаганың да өзүңө пайда

Башканы танса да, токочту танбайт.
Башканын кайгысына кубанба, бактысына кубан.
Башта уткан — байыбайт, кийин уткан — кейибейт (же кемибейт).
Баштагы болбой мал болбойт, башчысы болбой эл болбойт
Баштагы болбой, мал болбойт, башчысы болбой, эл
болбойт. Какаары болбой, кыш болбойт, катыны болбой, эр болбойт.
Баштагынын жашы болсоң, эмикинин карысы болоорсуң.
Башталганга мактанбай, бүткөнгө мактан.
Башталганча мактанбай, бүткөндө мактан.
Баштан ашкан убара.
Баштоочу болсо, коштоочу табылат.
Баштуу тойдун ыры көп, башсыз тойдун чыры көп.
Башты — балта бузат, жылкыны — маңка бузат.
Башты асыраган — эки кол.
Башты балта чабат, жылкыны маңка бузат.
Башты башкара билген башкага үлгү.
Баштык ичпейт, баш ичет.
Баштыктагы түгөнгүчө баш аман болсун.
Башчы дурус болбосо — журт бузулат, соода дурус
болбосо — нарк бузулат.
Башчы экөө болсо акыл — жалгыз
Башчысы болбой марыбайт, башаламан жарыбайт.
Башы — бапан, аягы — сапан.
Башы барга май токтойт.
Башы батпагандын балтыры сыйат.
Башы бүтүн аман жүрөт.
Башы бүтүн, боору аман — адам жок.
Башы жок бака, көзү жок көгөн.
Башы катуунун, аягы таттуу.
Башы оорубаган кишинин — кудай менен иши жок.
Башы оорубаган кудай менен иши жок.
Башы оорубагандын кудай менен иши жок.
Башы оорубастын башка менен иши жок.
Башы ооруган бакшыга барат, дөөлөтү ашкан жакшыга барат.
Башы ооруп, балтыры сыздабагандын эчтеме менен иши жок.
Башы тоголоктун (же томолоктун) бардыгы адам боло бербейт.
Башын аманда малың түгөлдө.
Башың аманында малыңды түгөлдө.
Башың баш, багалчагың кара таш.
Башың ооруса бакшы изде, жаның ооруса жакшы изде.
Башыңа иш түшкөндө жакшы кейип өтөт, жаман күлүп өтөт.
Башыңа иш түшсө, төбөң менен кудук казаарсың.
Башыңа күч келсе, башмандак атасың.
Башыңа төө түшсө, чымындай көр, чымын консо төөдөй көр.
Башыңа тоо түшсө да чымындай көр.
Башыңдан ким сыласа, машаягың ошо, жаныңда ким отурса, сулууң ошо.
Башыңы ким сыласа машаягың ошо, маңдайыңда (жаныңда) ким отурса,
сүйгөнүң да (же сулууң да) ошол.
Башым канжыгада, каным көөкөрдө.
Башымдан өтпөгөнгө баламын, башың өткөн жерден өзүң өтөсүң.
Башын баштайт, аягын таштайт.

Башына тартса — аягына жетпейт, аягына тартса, башына жетпейт.
Башынан багы качкандан — адам да качат.
Баягы, баягы — Байкожонун таягы.
Бегиңе жеткиче белиңди сындырам.
Бедели жок жигиттен, белес жорткон жел артык.
Бедери жок торкодон бек токуган бөз жакшы.
Бейжай аял белгисиз ыйлайт.
Бейишти бөтөн жерден эмес, киндик каның тамган жерден изде!
Бейиштин ашын көрмөк бар, жемек жок.
Бейкайратка бейиш жок.
Бейли тар адам кең идиштен аш иче албайт.
Беймаал конок душмандан жаман.
Беймаал кыйкырган короздун, башын жулуш керек (кесмек парыс).
Бейтаалай эрдин башына, бэйжай аял жолугат.
Бешимде туруп кеп айтсаң, беш күнгө чейин оолугат.
Бек байлагын атыңды, жайына кое бербегин, эси жок эсер катынды.
Бек зикир чалса, бек эместер бакшы болот.
Бекем катсаң, оңой табасың.
Бекер алгандын берекеси болбойт.
Бекер жерден мышык аптапка чыкпайт.
Бекер жүргөнчө, бекер оку.
Бекер ичкен — бей таалай, таап ичкен — чоң таалай.
Бекер ичкен бей таалай, таап ичкен чоң таалай.
Бекер киши таз болбойт.
Бекер турганча, бекер иште.
Бекерден кепин табылса, чулганып алып өлүш керек.
Бекерден теңирим безер.
Бекердин атасы өлүптүр.
Бекердин чолоосу жок, устанын тогоосу жок.
Бекеринен кепин табылса өлүш керек.
Бекеринен мал тапсаң, берекеси жок болот.
Бекерчиден безе кач, өнөрлүүгө өтө кач.
Бекерчиден безе кач, ушакчыдан көчө кач,
жатакчыдан алыс кач.
Бекерчиден безе кач, ушакчыдан көчө кач.
Бел бекчейсе, көз чекчейет.
Бел кырчоодон сарала.
Белден күч кеткенде, колдон иш кетет.
Белек баалуу эмес, сый баалуу.
Бели ооруп көрбөгөн киши, бекерликти жакшы
көрөт. Колу жоорубаган киши, кошоматчылыкты
жакшы көрөт.
Бенде болмок бир жылда, ажы болмок кырк жылда.
Бенденин оозунан чыкса, бериштенин кулагына аян болот.
Бер десең — үтүрөйөт, ал десең — жылмаят.
Бербеген кудайга чоң дооң барбы.
Бербегенди берип уялт, келбегенди барып уялт.
Бербегенди берип уялт.
Бербес жерде буюм бар, жакпас жерде отун бар.
Бербес кыздын салыгы оор.

Бербесең — алышпайсың, келбесең — алыстайсың.
Бербеске эртең менен саамал, берерге бешимде кымыз.
Бербестин ашы бышпас, бышса да казандан түшпөс.
Бербестин ашы бышпас, бышса да очок башынан түшпөс.
Бербестин ашы бышпас.
Бербестин шылтоосу көп.
Берген алат, эккен — орот.
Берген баатыр эмес, алган баатыр.
Берген жоомарт (баатыр) эмес, алган (сураган) жоомарт (баатыр).
Берген жоомарт эмес, алган жоомарт.
Берген колум алаган, майлуу колум жалагам.
Берген кудайына жагат.
Берген март эмес, алган март.
Бергенге беш да көп, алганга алтымыш да аз.
Бергенге бир да көп, алганга жүз да аз.
Бергенин алган — жамандын иши, ичкенин кускан — чабалдын иши.
Береген колум алаган.
Береке байда эмес — элде, кетмендеп иштелген жерде.
Берекенин баары жерде калган эмеспи, жер
дүйнөнүн туткасы элде калган эмеспи.
Берекесин маа берсин, көлөкөсүн саа берсин.
Берерге акчаң болбосо, молдо үйүңө да кирбейт.
Берерге бешимде — кымыз, бербеске шашкеде — саамал.
Берерге бешөө чыкпаса, аларга алтоо чыгат.
Бересеге бешөө көп, аласага алтоо аз.
Берешен колум алаган.
Берешенден бешиктеги бала да үмүт кылат.
Бери болуп төрдө жок, ары болуп көрдө жок.
Бери карап күлүп, ары карап ыйлаган жаман.
Берип берен болгончо, бербей сараң болБерип
сараң (суу) болгуча, бербей уят болБерип эки
жаман көрүнгөнчө, бербей бир жаман көрүн.
Берип берен болгуча, бербей сараң бол.
Берип жаман көрүнгөнчө, бербей жаман көрүн.
Берсе — ал, урса — кач.
Берсе да бай жакшы, бербесе да бай жакшы, жесе
да май жакшы, жебесе да май жакшы.
Берсен — аларсын, эксең — орорсун.
Берсең — ичем, урсаң — өлөм.
Берсең — ичпейт, бекитсең — койбойт.
Берсең жебейт (ичпейт, албайт), бекитсең койбойт.
Берээрге акчаң болбосо, молдо үйүңө да кирбейт.
Берээрге бешимде кымыз, бербеске эртең менен саамал жок.
Бетеге өзүн бий ойлойт, караган өзүн кан ойлойт.
Бетеге кетет, бел калат.
Бетеге кетип бел калат, бектер кетип эл калат.
Бети башы терден арылбагандын колу, буту чордон арылбайт.
Бети бетиме тийген тууганыма баркым жок, эти
этиме тийген катыныма баркым жок.
Бети бетиме тийген тууганыма баркым жок.
Бети жокко безетки чыгат.

Бетим жаман болсо да, ниетим жакшы.
Бетинен бедер кеткен соң, кымкап да болсо бөзгө тең.
Кадырман болсо зайыбың, картайса да кызга тең.
Бетке (көзгө) айткан сөздүн заары жок.
Бетке айткандын — заары жок.
Бетке айткандын жүзү жарык.
Бетке чабар терс кыял, бөөдө кырсык тарттырар.
Беттешүүдө өзүн жоготкон адам жетелеме болот.
Бечарага тумоонун кереги не.
Бечел турса (басса), жер өрттөйт.
Бечелге (ден) жөтөл үйүр (кетпейт).
Бечелге жөтөл үйүр (же бечелден жөтөл кетпейт).
Бечелге жөтөлдүн кереги жок.
Бечелге жөтөлдүн кереги эмне (же эмне кереги бар)?
Бечелге көк жөтөлдүн кереги эмне.
Бечелди бекер көрбө (ойлобо), мүмкүн арстандай мыкты чыгар.
Беш кол оозго батпайт.
Беш кол тең (бирдей) эмес.
Беш кол тең эмес.
Беш колду оозго салса береке кетет.
Беш тогоол болбой (өтпөй) бел чечпейт.
Беш тогоол өтпөй бел чечпейт.
Бешик баласы беш түлөйт.
Бешиктеги баланын Бек болоорун ким билет,
карындагы баланын Хан болоорун ким билет.
Бешиктеги баланын ким болорун ким билет?
Бешиктен чыгып, тешикке киргенче.
Бешимден кийин тийген күн жылуу болбойт.
Бешимден кийин тийген күндүн жылуулугу болбой койбойт.
Биз да катын болорбуз, капка таруу саларбыз.
Биз да киши болорбуз, атка кишен саларбыз.
Биз тирүүлөй бир дөбөдөбүз, өлгөндө бир көрдөбүз.
Биздин көчөдө да майрам болоор.
Бий экөө болсо, доо төртөө болот.
Бийди кул десе күлкүсү келет, кулду кул десе өлгүсү келет.
Бийдин максаты — бийлик кылуу, бай максаты — байлык жыйноо.
Бийиң кылаң болсо, журтуң ылаң болор.
Бийик дөбөгө (же тоого) чыксаң — көзүң ачылат;
жакшы менен сүйлөшсөң — көңүлүң ачылат.
Бийик тоону жанынан көр, башына чыкпа,
Жакшы кишини алыстан ук, жанына барба.
Бийик тоону көрөмүн десең, башына чыкпа.
Бийик тоонун чокусуна, бир күндө басып — чыгам дебе.
Бийикке чыксаң көзүң ачылат, билимдүүгө жолуксаң көңүлүң ачылат.
Бийиктен кулаган катуу тиет, бийликтен кулаган кара киет,
Бийлик бар жерде зордук бар, зордук бар жерде кордук бар.
Бийлик бар жерде кулдук бар.
Бийлик жаратканда андан кийин элде.
Билбеген — уят эмес, билгиси келбеген — уят.
Билбеген (же билбегендиктен) уу ичет (билбеген уу уртаар).
Билбеген киши жылкыда бөйрөк жок дейт.

Билбеген уу ичет.
Билбегенге уруят, билгендерге уят.
Билбегенди бил, билимдүү —пир.
Билбегенди эшитсең билги болосуң.
"Билбейм" деген бир сөз, "билем" деген миң сөз,
"көрбөдүм" деген бир сөз, "көрдүм" деген көп (миң) сөз.
Билбес кудайды билбейт.
Билбеске айтпа, толбоско куйба, тойбоско бербе.
Билген жолуңду атаңа бербе.
Билген миң балаадан кутулат, билбеген миң балаага тутулат.
Билген миңди башкарат.
Билген суу ичет, билбеген уу ичет.
Билген таап айтат, билбеген каап айтат.
Билгенге бата аяк, билбегенге ант аяк
Билгенден биле элегиң көп, көргөндөн көрө элегиң көп.
Билгенди айтуудан тартынба.
Билгениң бир тогуз, билбегениң токсон тогуз.
Билгениңе кеңеш аяк, билбегениңе ажыраш аяк.
Билеги жоон бирди жыгат, билими зор миңди жыгат.
Билеги күчтүү бирди жыгат, билими күчтүү (же толук) миңди жыгат.
Билек — бир, бармак (же манжа) — башка.
Билек бирге болсо да, манча (же бармак) башка,
тилек бирге болсо да, жүрөк башка.
Билек жирей албаганды — билим жирейт.
"Билем —билем" дей бербе, билгендерди көргөндө.
Билемин десен тутулдуң, билбеймин десең кутулдуң.
Билерман болсо иниси, бийлейт экен агасын.
Билим — адамдын канаты.
Билим — деңиз, акыл — кайык.
Билим — жанып турган чырак.
Билим — жашоо чырагы, өнөр — элдин курамы.
Билим — карыбас, өнөр — арыбас.
Билим — кенч, эмгек анын ачкычы.
Билим — мейман, акыл — ээ.
Билим — оошот, ырыс — жугушат.
Билим — өнөр азыгы, өнөр — эрик казыгы.
Билим — ырыс азыгы
Билим — элге, суу — жерге.
Билим алууну бешиктен башта.
Билим болбой, илим болбойт.
Билим издеген өсөөр, бүлүк издеген өчөөр.
Билим көптүк кылбайт, өнөр аздык кылбайт.
Билимден өткөн досуң жок, оорудан өткөн касың жок.
Билимди сатып албайт, аны казып алат.
Билимди элден изде, алтынды жерден изде.
Билимдин кени китепте.
Билимдин күчтүүсү — адамдык.
Билимдүү баарына түшүнөт, билимсиз өз ишине күтүлөт.
Билимдүү билимин берет, акылдуу акылын берет.
Билимдүү билсе да сурайт, билимсиз билбесе да сурабайт.
Билимдүү бөлмөк — оңой, адам болмок — кыйын,

Билимдүү болсоң озорсуң, билимсиз болсоң осолсуң.
Билимдүү зор, билими жок кор.
Билимдүү өлсө кагазда каты калат, уста өлсө ба