Кирүү

Адабияты манас таптүштөө ирээти

Адабияты адабияттарында Манас деген кишинин аты сибирликтен учурайт. Эгерде, Манас кыргыз эмес башка элден боло турган болсо — эмне үчүн ал эл Манасты айтпайт, деген кыргызда талаш бир пикир бар. Кыргызда көбүнчө ырчыларда бир адат бар. Алар өзүнүн жаки букарадан чыккан баатыр билимдүү киши болсо, аверих арасында айтса да, мейли андан даражасы төмөн болсо да, манаптан, жаки үстөмдүк кылган элдин баатырын мактап, апырылтып көтөрө сүйлөйт.
Манас, Төштүк, Кошой, Көкөтөй сыяктуу жомоктор эгерде кагаз үстүндө калбаса, башка элден унутулмак да болуп, кыргызда унутулбай калууда бир чоң себеп — кыргыз башка элге аралашпай, Алтай, Памир (Сарыкол), Тянь Шань тоолорун эң эски айдан бери жердеп, далай-далай коокерчилик кыргын заман болсо да оозеки адабияты, түрлүү оюну, гесиби сактала келген. Маселен, ордо, эр сайыш, гамбыатыш, тогуз коргоол, темир комуз, упай жана 5ашка оюндар. Кесибинен: ат таптоо, ат чабуу, тайган таптоо, бүркүт, туйгун, шумкар куш, ылачын, кыргый, чүйлүү, турумтай, күйкө жана башкаларды таптоо, 5ул айтылган оюн-кесиптердин башка улутта болсо да бүткүл эмес, биринсерин.
Манастын жери Талас, эли: 1) Нойгут, баштыгы Ак Балтанын Чубагы; 2) Катаган ханы Кошой; 3) Кыпчак ханы Көкөтөй, 4) Казак баштыгы Көкчө; 5) Кыргыз баштыгы Үрбү; 6) Нойгут баштыгы Чубак, кээ бири сары ногой Манас; 7) Анжияндан Санжырбек; 9. Ойроттун Орто Азияга каптап келген доору.

Ой-пикирлер